Rijgedrag bij honden – oorzaken, misverstanden en oplossingen[2025]
- Hondentrainingen
- 17 apr 2023
- 13 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 20 aug
Inleiding - Rijgedrag bij honden (2025)
Is een van de meest voorkomende én meest verwarrende gedragingen waar baasjes mee te maken krijgen. Of je nu een jonge pup hebt die ineens op een kussen rijdt, of een volwassen hond die tegen je been aanklemt: het kan ongemakkelijk zijn en roept vaak vragen op.
Veel mensen denken direct aan dominantie of seksueel gedrag, maar in de praktijk blijkt dat rijgedrag meestal een heel andere oorzaak heeft: stress, spanning of overprikkeling.
In 2025 zien we dat steeds meer hondeneigenaren online zoeken naar betrouwbare informatie over dit onderwerp. Niet alleen omdat rijgedrag gênant kan zijn, maar vooral omdat het iets zegt over het welzijn van je hond.
Begrijpen waarom je hond dit doet, is de eerste stap naar het oplossen of begeleiden van het gedrag.
In dit artikel ontdek je alles over rijgedrag bij honden: wat het precies is, waarom het voorkomt, de meest voorkomende oorzaken én praktische tips om er op een liefdevolle manier mee om te gaan.
Gratis download: Checklist Rijgedrag bij Honden
Met dit handige overzicht ontdek je snel de signalen van stress en overprikkeling bij je hond. Vul hem dagelijks in en neem mee naar je trainer of dierenarts."
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 2. Waarom is rijgedrag belangrijk om te begrijpen?
Hoofdstuk 4. Oorzaken en situaties waarin rijgedrag voorkomt
Hoofdstuk 9. Veelgemaakte fouten bij het aanpakken van rijgedrag
Hoofdstuk 11. Veelgemaakte fouten bij het omgaan met rijgedrag
Hoofdstuk 12. Praktijkvoorbeelden – Van rijgedrag naar harmonie
Hoofdstuk 1. Wat is rijgedrag bij honden?
Rijgedrag – ook wel “mounting” of “humping” genoemd – is het gedrag waarbij een hond zijn voorpoten om een ander dier, een mens of een object klemt en herhaalde bewegingen maakt die op paringsgedrag lijken. Dit kan gaan om andere honden, mensen, kussens, knuffels of zelfs lucht rijden. Hoewel het er vaak seksueel uitziet, betekent het in de meeste gevallen níet dat je hond bezig is met voortplantingsgedrag.
Bij honden kan rijgedrag verschillende functies hebben. Soms is het een manier om spanning te ontladen, bijvoorbeeld na een drukke wandeling of een spannende ontmoeting met andere honden. Andere keren is het een copingmechanisme: de hond probeert zichzelf te kalmeren in een situatie die hem stress geeft. Hormonen zoals testosteron en stresshormonen (cortisol, adrenaline) spelen daarbij vaak een rol.
Rijgedrag kan zich voordoen bij puppy’s, puberende honden, volwassen dieren en zelfs senioren. Het is dus geen gedrag dat gebonden is aan leeftijd, ras of geslacht. Zowel reuen als teven kunnen rijgedrag laten zien, al komt het bij reuen vaker voor.
Het belangrijkste om te onthouden: rijgedrag is meestal geen teken van dominantie, maar een signaal dat je hond spanning ervaart. Door dit te begrijpen, kun je beter inspelen op de behoeften van je hond en hem helpen om tot rust te komen.
Hoofdstuk 2 Waarom is rijgedrag bij honden belangrijk om te begrijpen?
Veel hondeneigenaren schrikken of schamen zich als hun hond rijgedrag vertoont. Toch is het cruciaal om dit hondengedrag goed te begrijpen. Niet alleen om misverstanden te voorkomen, maar ook om je hond beter te kunnen begeleiden en probleemgedrag te vermijden.
1. Misverstanden en dominantie-mythe
Een van de grootste misverstanden is dat rijgedrag altijd iets te maken zou hebben met dominantie. In werkelijkheid gaat het in 9 van de 10 gevallen niet over “de baas willen zijn”, maar over spanning of overprikkeling. Door dit verkeerd te interpreteren, worden honden vaak onterecht gestraft, wat juist méér stress kan veroorzaken.
2. Voordelen van begrip
Beter welzijn van je hond: Als je weet dat rijgedrag vaak een stresssignaal is, kun je sneller ingrijpen en je hond helpen ontspannen.
Sterkere band: Door empathisch te reageren, voelt je hond zich begrepen en veilig bij jou.
Sneller probleemgedrag herkennen: Rijgedrag kan een aanwijzing zijn dat je hond overprikkeld raakt. Zo kun je escalatie naar uitvallen, bijten of ander ongewenst gedrag voorkomen.
3. Nadelen van negeren
Verhoogde stress: Laat je je hond structureel rijden zonder de oorzaak aan te pakken, dan kan zijn stressniveau chronisch hoog blijven.
Risico op conflicten: Wanneer een hond op een andere hond rijdt, kan dit leiden tot gevechten of negatieve ervaringen.
Bevestiging van het gedrag: Omdat rijgedrag tijdelijk spanning verlaagt, kan je hond dit steeds vaker gaan inzetten als copingmechanisme.
✅ Conclusie: Rijgedrag is een signaal, geen ondeugd. Door te begrijpen waarom je hond dit doet, kun je hem beter begeleiden, problemen voorkomen en de relatie versterken.
Hoofdstuk 4 Oorzaken en situaties waarin rijgedrag bij honden voorkomt
Waarom vertoont een hond rijgedrag?
Veel hondeneigenaren denken dat rijgedrag te maken heeft met dominantie of seksueel gedrag, maar in de praktijk blijkt dat in meer dan 80% van de gevallen stress, spanning of overprikkeling de oorzaak is. Je hond probeert met dit gedrag letterlijk spanning af te voeren.
Volgens het LICG is stress bij honden vaak een lichamelijke reactie, niet alleen een mentaal probleem. Het rijgedrag werkt dan als een copingsmechanisme – vergelijkbaar met hoe mensen aan hun nagels bijten of friemelen wanneer ze gespannen zijn.
Meest voorkomende oorzaken van rijgedrag
Stress en spanning
Te veel prikkels (drukke omgeving, kinderen, andere honden).
Angstige of ongemakkelijke situaties (bijvoorbeeld visite, harde geluiden).
Opwinding (positief of negatief)
Tijdens spel met andere honden.
Bij thuiskomst van het baasje.
Wanneer er onverwachte visite komt.
Onzekerheid of overprikkeling
Puppy’s hebben sneller een “vol stress-emmertje”.
Veranderingen in de dagelijkse routine.
Nieuwe omgevingen (verhuizen, vakantie, logeeradres).
Lichamelijke oorzaken
Hormonen (testosteron of loopsheid bij teefjes).
Medische klachten zoals huidirritatie of pijn (laat dit altijd uitsluiten door je dierenarts, zie dierenartsen.nl).
Hoofdstuk 5 Schema: Oorzaken en situaties bij rijgedrag
Oorzaak | Voorbeeldsituatie | Gevolg |
Stress / spanning | Bezoek aan huis, harde geluiden | Hond rijdt op kussen of been |
Overprikkeling | Puppycursus, druk hondenveld | Pup rijdt op andere pup |
Opwinding | Thuiskomst eigenaar, spelen met kinderen | Hond rijdt op eigenaar |
Hormonen | Puberende reu, loopsheid teefje | Hond rijdt op andere hond |
Onzekerheid | Nieuwe omgeving, veel onbekende mensen | Hond rijdt op knuffel |
Medisch ongemak | Pijn, huidirritatie, jeuk | Hond rijdt vaker of obsessief |
Lees meer over:
Checklist: Herken stress als oorzaak van rijgedrag
Gaat je hond rijden na een drukke situatie?
Doet je pup dit vooral na lange speeltijd?
Gebeurt het vaker in nieuwe of spannende omgevingen?
Is er een medische oorzaak uitgesloten?
Wanneer je meerdere keren “ja” antwoordt, is de kans groot dat stress en spanning de kernoorzaak zijn.
Tip: Veel honden die rijgedrag vertonen, hebben baat bij mentale verrijking en rustmomenten.
Denk aan snuffel spelletjes, kauw materiaal zoals een Kong en voldoende slaap.
Hoofdstuk 6 – Praktische tips om rijgedrag bij honden te begeleiden
Rijgedrag bij honden wordt vaak verkeerd begrepen. Veel eigenaren denken meteen aan dominantie of seksualiteit, terwijl de oorzaak meestal in stress, spanning of overprikkeling ligt. Gelukkig zijn er praktische manieren om dit gedrag te begeleiden en je hond meer rust te geven.
1. Blijf kalm en straal rust uit
Straffen of boos worden werkt averechts: je hond ervaart al spanning, en extra druk verhoogt de stress. Blijf neutraal en begeleid je hond vriendelijk.
👉 Zie ook: Hoe straf je een hond?
2. Herken stress-signalen
Let op signalen die vaak vóór rijgedrag komen, zoals:
Hijgen of overdreven likken
Piep- of blaf gedrag
Niet meer luisteren naar commando’s
Druk heen en weer lopen
Door dit vroeg te herkennen, kun je ingrijpen vóórdat het rijgedrag start.👉 Zie ook: Stress signalen bij honden
3. Leid de energie om
Bied je hond een alternatief dat spanning afbouwt:
Kauw bot of Kong → ontspanning door kauwen.
Snuffelmat of zoekspelletje → kalmeert en geeft mentale uitdaging.
Denk spelletjes→ alleen als je hond niet té opgewonden is.
4. Zorg voor voldoende rustmomenten
Veel honden – zeker puppy’s – krijgen simpelweg te weinig slaap. Een volwassen hond heeft gemiddeld 12–14 uur rust per dag nodig, een puppy zelfs 18–20 uur. Oververmoeidheid vergroot de kans op rijgedrag.
👉 Lees meer: Puppy opvoeden stap voor stap
5. Creëer voorspelbaarheid
Honden houden van structuur. Wisselende dagindelingen of te veel prikkels kunnen leiden tot spanning. Een vaste wandeltijd, slaaproutine en eetmomenten zorgen voor meer balans.
6. Werk aan onderliggende emoties
Vaak is rijgedrag een copingsmechanisme bij spanning. Trainingstechnieken zoals counter conditionering en desensitisatie helpen je hond leren dat spannende situaties niet bedreigend zijn. Een goede trainer of gedragstherapeut kan hierin begeleiden.
👉 Betrouwbare informatie: LICG – Stress bij honden
7. Medische check
Soms kan lichamelijk ongemak (zoals jeuk, pijn of hormonale schommelingen) een rol spelen. Laat je hond nakijken door de dierenarts om medische oorzaken uit te sluiten.
👉 Vind een dierenarts: dierenartsen.nl
8. Castratie? Weeg de keuze goed af
Castratie lijkt vaak dé oplossing, maar dat is het meestal niet. Het kan rijgedrag verminderen, maar lost de onderliggende spanning niet op. Overleg altijd met je dierenarts én een gedragstherapeut voor je deze stap neemt.
9. Interacties begeleiden
Rijdt je hond tijdens spel op andere honden of kinderen? Onderbreek dit rustig en bied een alternatief. Zo voorkom je dat andere honden negatief reageren of dat kinderen bang worden.
10. Professionele begeleiding inschakelen
Blijft het gedrag terugkomen of wordt het steeds intenser? Dan is het verstandig om hulp te zoeken bij een gedragstherapeut voor honden. Vroegtijdige begeleiding voorkomt dat het probleem zich vastzet.
Samenvatting van de tips:
Blijf rustig, niet straffen.
Leer stress-signalen herkennen.
Leid spanning om met spel/snuffel werk.
Zorg voor rust & voorspelbaarheid.
Check medische oorzaken.
Overweeg castratie alleen bewust.
Begeleid interacties met mensen en honden.
Download hier: Onze gratis Checklist Rijgedrag honden
Overzicht: Praktische tips tegen rijgedrag bij honden
Situatie | Oorzaak | Praktische oplossing |
Hond rijdt op bezoek | Overprikkeling / spanning | Leid af met speeltje, geef hond een rustige plek |
Puppy rijdt op kussen | Moe / onvoldoende slaap | Leg pup in bench, bied kauwspeeltje of rustplek aan |
Hond rijdt tijdens spel | Te hoge opwinding | Spel pauzeren, rustige snuffelwandeling laten maken |
Hond rijdt buiten op andere hond | Sociale spanning | Houd afstand, werk met beloning en positieve associaties |
Hond rijdt vaak zonder duidelijke reden | Stress of medische oorzaak | Raadpleeg dierenarts en werk aan stressverlagende activiteiten |
Hoofdstuk 9: Veelgemaakte fouten bij het aanpakken van rijgedrag
Veel baasjes willen het rijgedrag van hun hond zo snel mogelijk stoppen. Logisch – het kan ongemakkelijk of zelfs gênant zijn. Toch zien we vaak dat goedbedoelde acties averechts werken en het gedrag juist versterken. Hieronder de meest voorkomende fouten én wat je beter kunt doen.
❌ 1. Straffen of boos worden
Veel mensen reageren geïrriteerd als hun hond rijdt, maar straffen maakt de situatie erger. Het vergroot spanning en kan leiden tot meer probleemgedrag.
✅ Beter: Blijf rustig, onderbreek vriendelijk en leid de hond af met een alternatief (speeltje, commando, snuffelmat).
❌ 2. Denken dat het altijd dominantie is
Een hardnekkig misverstand is dat rijgedrag een teken is dat de hond de baas wil zijn. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat dit meestal niet klopt.
✅ Beter: Zie rijgedrag als signaal van spanning, opwinding of frustratie, niet als machtsvertoon.
❌ 3. Het gedra
g negeren zonder oorzaak aan te pakken
Sommige baasjes doen niets en hopen dat het vanzelf overgaat. Helaas blijft het gedrag vaak bestaan of verergert het.
✅ Beter: Kijk altijd naar de onderliggende oorzaak (stress, vermoeidheid, overprikkeling, medische reden).
❌ 4. Te weinig rustmomenten bieden
Vooral puppy’s en puberende honden hebben veel slaap nodig. Zonder rust loopt hun “stressemmertje” snel over, waardoor rijgedrag vaker voorkomt.
✅ Beter: Plan vaste rustmomenten en voorkom overprikkeling.
❌ 5. Te snel naar castratie grijpen
Sommige eigenaren denken dat castratie het probleem oplost. Hoewel hormonen een rol kunnen spelen, is rijgedrag meestal niet alleen hormonaal.
✅ Beter: Overweeg castratie pas na overleg met een dierenarts of gedragstherapeut én wanneer training niet voldoende helpt.
❌ 6. Geen structuur in de dag bieden
Honden die niet weten waar ze aan toe zijn, ontwikkelen sneller spanning en probleemgedrag.
✅ Beter: Werk met voorspelbare routines in voeding, spel en wandelen.
❌ 7. Geen professionele hulp inschakelen
Veel baasjes wachten te lang met het inschakelen van hulp, waardoor het gedrag kan verergeren of verankeren.
✅ Beter: Raadpleeg tijdig een gediplomeerd gedragstherapeut of dierenarts.
👉 Lees ook: Hond blaft veel
Hoofdstuk 10. Hulpmiddelen die kunnen helpen bij rijgedrag hond
Wanneer je hond veel rijgedrag vertoont, kan het waardevol zijn om naast training ook hulpmiddelen te gebruiken. Let op: deze middelen lossen het probleem niet op, maar ondersteunen jou én je hond bij het verminderen van spanning, stress of verveling.
Hieronder vind je mijn topselectie van producten die ik zelf inzet in mijn praktijk én aanbeveel aan baasjes.
Yvonne’s keuze – Beste hulpmiddelen tegen rijgedrag
1. Snuffelmat of snuffel spel
Waarom? Geeft mentale uitdaging, voorkomt verveling en helpt honden te ontspannen.
2. Kauw speeltjes (bijv. Kong Classic)
Waarom? Helpen spanning om te zetten in kauwen, een natuurlijke manier van stressafbouw.
Bekijk Kong speeltjes TOPPERTJE
3. Feromonen verdamper (Adaptil®)
Waarom? Werkt kalmerend door synthetische feromonen die pups normaal van hun moeder ervaren.
4. Anti-stress hulpmiddelen (bijv. Happy Hoodie of calming cap)
Waarom? Helpen honden ontspannen bij harde geluiden of drukke situaties.
5. Voedingssupplementen & probiotica
Waarom? Ondersteunen darm-hersen-as, waardoor stressreacties kunnen verminderen.
Belangrijke kanttekening
Gebruik hulpmiddelen altijd in combinatie met een positieve trainingsaanpak. Alleen inzetten van producten zonder training geeft vaak maar tijdelijk effect.
Hoofdstuk 11. Veelgemaakte fouten bij het omgaan met rijgedrag bij honden
Wanneer een hond veel rijdt, reageren baasjes vaak vanuit frustratie of schaamte. Dat is begrijpelijk, maar onbewust kunnen sommige reacties het gedrag juist erger maken. Hieronder de meest voorkomende valkuilen – én wat je wél moet doen.
1. Straffen of boos worden
Waarom fout: Straffen verhoogt spanning en onzekerheid, wat vaak tot méér rijgedrag leidt.
✅ Beter: Blijf kalm, leid je hond vriendelijk af en bied een alternatief (bijv. kauw speeltje).
2. Denken dat het dominantie is
Waarom fout: Veel mensen geloven dat rijden altijd “de baas willen zijn” betekent. Onderzoek toont aan dat het meestal gaat om spanning, opwinding of frustratie.
✅ Beter: Bekijk de situatie en zoek naar de emotie erachter.
3. Het gedrag volledig negeren
Waarom fout: Soms helpt negeren, maar bij stress- of pijnsignalen niet. Het kan een gemiste kans zijn om spanning vroegtijdig te verminderen.
✅ Beter: Observeer je hond, herken stress-signalen en onderneem actie.
4. Alleen vertrouwen op castratie
Waarom fout: Castratie is geen wondermiddel. Als de oorzaak stress of verveling is, blijft het gedrag bestaan.
✅ Beter: Combineer medische keuzes met training, structuur en mentale uitdaging.
5. Te weinig rustmomenten inbouwen
Waarom fout: Overprikkeling is een van de grootste triggers voor rijgedrag. Zonder voldoende slaap of herstel, stapelt spanning zich op.
✅ Beter: Zorg voor 18–20 uur slaap bij pups en voldoende downtime bij volwassen honden.
6. Onvoldoende variatie in activiteiten
Waarom fout: Een hond die alleen maar fysieke inspanning krijgt, mist mentale uitdaging – wat stress kan uitlokken.
✅ Beter: Wissel wandelingen af met snuffel werk, hersenwerkjes en kauw activiteiten.
📌 Tip: Wil je direct zien of jouw hond stress-signalen laat zien? Download hier mijn gratis Checklist Rijgedrag Hond (PDF).
👉 Lees ook: Stress signalen bij honden
Hoofdstuk 12. Praktijkvoorbeelden – Van rijgedrag naar harmonie
Theorie is waardevol, maar de kracht zit in herkenbare praktijkverhalen. Hieronder deel ik drie casussen uit mijn eigen hondentrainingen, zodat je ziet hoe rijgedrag zich uit in het dagelijks leven én hoe baasjes dit succesvol hebben aangepakt.
🐶 Casus 1 – Puppy Max (4 maanden)
Situatie: Max begon na drukke spelmomenten steeds op zijn kussen te rijden. Zijn baasjes dachten dat dit “ondeugend” was.
Analyse: Overprikkeling + te weinig slaap (slechts 14 uur per dag).
Oplossing:
👉 Resultaat: Binnen 2 weken nam het rijgedrag met 80% af.
🐕 Casus 2 – Luna (1 jaar, puberteit)
Situatie: Tijdens wandelingen sprong Luna vaak op andere honden om te rijden. Dit zorgde voor irritatie bij andere baasjes.
Analyse: Combinatie van sociale spanning + hormonale pieken.
Oplossing:
Afstand gehouden van drukke hondenparken.
Positieve associaties opgebouwd met kalme honden via gecontroleerde ontmoetingen.
Extra mentale uitdaging thuis: snuffelmat en hersenwerkjes.
👉 Resultaat: Na 6 weken was Luna veel meer ontspannen buiten en verdween het rijgedrag vrijwel volledig.
Casus 3 – Boris (6 jaar, volwassen hond)
Situatie: Boris reed ’s avonds vaak op bezoek of familieleden. Zijn baasjes schaamden zich enorm.
Analyse: Stress + onvoldoende voorspelbare routine.
Oplossing:
Rustige plek gecreëerd waar Boris zich kan terugtrekken bij drukte.
Bezoekers geïnstrueerd om Boris niet extra op te winden.
Gebruik van kalmerende hulpmiddelen (Adaptil verdamper).
👉 Resultaat: Binnen 1 maand stopte Boris volledig met rijden op bezoek.
Belangrijk: Elk praktijkvoorbeeld laat zien dat rijgedrag nooit “stout” is, maar een signaal van emotie of spanning. Met de juiste aanpak kun je dit gedrag effectief en vriendelijk verminderen.
Lees ook eens: benchtraining hond
Hoofdstuk 13. Conclusie – Rijgedrag bij honden begrijpen en begeleiden
Rijgedrag bij honden is vaak geen teken van dominantie, maar een signaal van spanning, opwinding of overprikkeling. Of je nu een pup, puber of volwassen hond hebt, het is belangrijk om te beseffen dat dit gedrag altijd een boodschap heeft: “Ik heb hulp nodig om mijn emoties te reguleren.”
Met de juiste aanpak – rust, voorspelbare routines, afleiding met speeltjes en mentale uitdaging – kun je het gedrag niet alleen verminderen, maar ook de band met je hond versterken. Castratie is zelden de magische oplossing: het echte verschil maak je door te kijken naar de onderliggende oorzaak en daar stap voor stap mee aan de slag te gaan.
Onthoud: Straffen werkt averechts. Begrip, begeleiding en positieve methodes werken op de lange termijn wél.
Download de gratis checklist
Wil jij direct aan de slag? Download dan onze gratis Checklist Rijgedrag bij Honden en ontdek:
Hoe je de signalen sneller herkent.
Welke stappen je direct kunt toepassen.
Hoe je patronen zichtbaar maakt in het gedrag van jouw hond.
Heb je na het lezen nog steeds zorgen over het rijgedrag van jouw hond? Wacht niet langer en neem contact met mij op via info@hondentrainingen.nl. Samen zorgen we ervoor dat jij en je hond weer in harmonie leven.
14. FAQ – Veelgestelde vragen over rijgedrag bij honden
1. Is rijgedrag altijd seksueel gedrag?
Nee. In de meeste gevallen gaat het om spanning, stress of overprikkeling. Seksueel gedrag kan een rol spelen, maar is vaak niet de hoofdreden.
2. Moet ik mijn hond straffen als hij rijdt?
Nee. Straffen verhoogt de spanning en kan het gedrag verergeren. Het is beter om rustig af te leiden en alternatieven aan te bieden.
3. Helpt castratie tegen rijgedrag?
Soms kan castratie een rol spelen bij het verminderen van rijgedrag, maar vaak blijft het bestaan als de onderliggende oorzaak niet wordt aangepakt.
4. Wanneer moet ik hulp inschakelen?
Als het gedrag blijft aanhouden, erger wordt of gepaard gaat met stresssignalen (piepen, hijgen, likken, onrust). Dan is begeleiding door een gedragsdeskundige of dierenarts verstandig.
15. Over de auteur – Yvonne van der Meer | Hondentrainingen.nl
Ik ben Yvonne van der Meer, gecertificeerd hondentrainer en gedragsbegeleider met ruim 20 jaar ervaring. Met meer dan 1.300 succesvolle begeleidingstrajecten help ik honden en hun baasjes om weer harmonieus samen te leven.
Mijn specialisaties:
Puppytraining & socialisatie
Gedragsbegeleiding bij probleemgedrag
Eén-op-één privétraining op maat
📍 Actief in Friesland, Drenthe en online begeleiding in heel Nederland.
📧 Contact: info@hondentrainingen.nl
🌐 Website: www.hondentrainingen.nl
Opmerkingen